Literatura i nierozum. antropologia fantastyki grozy, AZ#D15B25F3EB/DL-ebwm/pdf (Empik.com)

Książka, którą właśnie oddaję w ręce czytelników, jest owocem kilkuletniej pracy naukowej poprzedzonej dociekliwą, choć z początku niezbyt usystematyzowaną refleksją odbiorcy utworów fantastycznych uzbrojonego w aparat poznawczy badacza literatury. Ujmując rzecz najprościej, jest ona próbą odczytania konwencji literackiej - fantastyki grozy nie poprzez pryzmat właściwych jej tematów i motywów oraz charakterystycznych schematów fabularnych, co poprzez lata było domeną konwencjonalnie zorientowanego literaturoznawstwa, ale w perspektywie wpisanych w elementarne formy tradycyjne struktur antropologicznych reprezentujących określoną kulturę i ukształtowaną w jej ramach mentalność. Jest to zatem praca, w której poetyka pozostała podporządkowana antropologii kultury, badanie konwencji literackiej jest zaś analizą dyskursu umożliwiającego jej istnienie w solidnej postaci. Dyskurs ów zorganizowany jest od czasów oświecenia wokół par opozycyjnych pojęć: "rozum" - "nierozum", "racjonalne" - "irracjonalne", "naturalne" - "nadprzyrodzone", "normalne" - "patologiczne" czy "realne" - "niemożliwe", by wspomnieć jedynie te najszczególniejsze. One też wyznaczają horyzont analityczno-in-terpretacyjny podejmowanej w tym miejscu refleksji, skłaniając mnie do poszukiwania optymalnych rozwiązań metodologicznych w rozmaitych dziedzinach współczesnej humanistyki, od socjologii i etnologii, przez literaturoznawstwo i historię, na psychologii i naukach kognitywnych kończąc. Literatura i nierozum, jak sugeruje sam tytuł, zawdzięcza niemało myśli Michela Foucault,też studiom Zygmunta Freuda, Pierre'a Bourdieu i Jacques'a Lacana, nie czyniąc jednak koncepcji naukowych i filozoficznych żadnego z nich kompletnie odpowiedzialnymi za ostateczny zarys prezentowanych tu rozważań, traktując je raczej jako źródło inspiracji oraz pretekst do krytycznego namysłu nad rozważanym problemem. Kończąc powyższe uwagi, pozwolę sobie skierować wyrazy szczerej wdzięczności pod adresem pracowników i kolegów z Zakładu Teorii Literatury UMK w Toruniu, a w głównej mierze recenzentów tej rozprawy, profesorów: Antoniego Smuszkiewicza oraz Aleksandra Madydy, których nieocenione uwagi pozwoliły mi wprowadzić potrzebne poprawki i uzupełnienia, wzbogacając merytoryczną wartość książki. Dariusz Brzostek