Bezpieczeństwo państwa a zagrożenie terroryzmem. terroryzm na przełomie xx i xxi w. część i (Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie)

Bezpieczeństwo zaliczane jest do najwyższych potrzeb i wartości człowieka, a jego znaczenie każdy dostrzegać może codziennie. Stanowi ono dobro osobiste, jak jeszcze społeczne — i to równocześnie w wymiarze lokalnym, jak również państwowym, a choćby globalnym.

Zagrożenia i wyzwania godzące w bezpieczeństwo pojawiają się bezustannie. Rodzi to konieczność bieżącego rozwiązywania pojawiających się problemów, jako warunek potrzebny dla tworzenia warunków istnienia, rozwoju i normalnego funkcjonowania ludzkości.

Za jedno z najpoważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa współczesnego świata uznawany jest terroryzm. O nieprzystępnej naturze tego zjawiska świadczyć mogą choćby kłopoty z samym jego zdefiniowaniem, co już napotyka liczne problemy i ograniczenia.

Politycznym celem terroryzmu jest destabilizacja państwa w jego przeróżnych rozmiarach, poprzez niszczycielskie oddziaływanie na organy jego władzy. Drogą do jego osiągnięcia mają być typowo ataki na ludność cywilną, obliczone na masowość ofiar i widowiskowość skutków, a globalną atmosferę strachu przed staniem się ofiarą kolejnego zamachu terrorystycznego uznać należy za niewątpliwy sukces terroryzmu.

Przynosi ona ze sobą negatywne skutki o charakterze psychologicznym, społecznym, politycznym, ekonomicznym, prawno‑organizacyjnym i militarnym. Zjawisko terroryzmu w dzisiejszym świecie różni się pokaźnie od jego wcześniejszych przejawów, ewoluując — pomiędzy innymi — od problemu o skali lokalnej do zagrożenia o charakterze ogólnoświatowym.

Jego korzenie sięgają odległych czasów, a historyczne symptomy wielokrotnie wpływały na losy świata, wskazując kolejne „kamienie milowe" w dziejach ludzkości. Coraz większe możliwości stwarza mu postęp technologiczny i postępująca globalizacja, zaś wartości demokratyczne, gwarantujące jednostkom określone prawa, pociągają za sobą także znaczną swobodę działania organizacji terrorystycznych.

obecnie trudno byłoby uznać, że jakiekolwiek państwo, czy organizacja międzynarodowa, jest w pełni wolne od zagrożeń tego typu, zaś potencjalną ofiarą zamachu terrorystycznego stać się może praktycznie każdy.

Terroryści dysponują wieloma metodami, przy pomocy których mogą przeprowadzić planowany atak, posługiwać się również mogą całą gamą środków. Ogólnie dzieli się je na konwencjonalne (broń palna, broń biała i niebezpieczne narzędzia, materiały wybuchowe i inne nietypowe środki), a także niekonwencjonalne(elektroniczne, broń masowego rażenia).

W tym drugim kontekście mówi się nawet o superterroryzmie, stanowiącym — ze zrozumiałych względów — potencjalnie pokaźnie pokaźniejszą siłę oddziaływania. Równocześnie bieżące funkcjonowanie organizacji terrorystycznych, jak i dokonywanie błyskotliwych ataków, wymaga stosownego zaplecza finansowego.

To ono właśnie stanowi podstawę dla planowania ich rozmiarów i wyznaczania celów. Finansowanie innowacyjnych grup terrorystycznych dotyczy ponadto promowania ich ideologii i celów, do jakich dążą. Poza przemocą, organizacje te stosują niejednokrotnie wyrafinowane formy public relations, wykorzystując także media masowe.

Odgrywają one podstawową rolę w kalkulacjach terrorystów, gdyż stanowią główne źródło danych o prowadzonej działalności, w tym dokonanych atakach. Nadrzędnym celem terrorystów jest zastraszenie opinii publicznej; związek między terroryzmem a mediami polega więc na potrzebie współistnienia: dzięki sprawozdaniom medialnym informacja taka dociera do szerokiej rzeszy adresatów, z kolei media — prezentując je — dążą do zwiększenia liczby odbiorców.

Według ekspertów, duża ilość zamachów terrorystycznych napędzanych jest obecnie motywacją religijną, zwłaszcza islamską. Fundamentalizm religijny, zmierzający do narzucenia innym wyznawanych przez siebie zasad wszelkimi sposobami, w tym siłą, jest o tyle niebezpieczny, iż jego przedstawiciele tkwią w przekonaniu, iż realizują wolę boską na Ziemi, tłumacząc tym swoje zbrodnie.

Dla fundamentalistów islamskich Zachód jest antymuzułmański, bezbożny i niemoralny, a dla fanatycznej części islamskich ekstremistów dżihad z niewiernymi oznacza przede wszystkim starcie zbrojne, w tym użytkowanie metod terrorystycznych.

Potencjalnie obszarem takiej walki stać może się w dodatku terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, promującej wartości kultury Zachodu. Choć Polska nie należy do państw bezpośrednio zagrożonych atakami terrorystycznymi, to istnieje cały katalog przesłanek, dla których nie można całkowicie wykluczać powiększenia zainteresowania Polską ze strony organizacji terrorystycznych.

Terroryzm jest zjawiskiem cechującym się dużą różnorakością i dynamiką. Niemało klasyfikacji opartych na rozmaitych kryteriach i tak samo dużo źródeł pochodzenia. Tak długo, jak istnieją motywy, dla których ludzie sięgają po metody terrorystyczne, przewidywać można, że zjawisko to będzie występowało w przyszłości z tak samo dużą intensywnością.

Poruszone tu pobieżnie wątki rozwinięte zostały w poszczególnych częściach niniejszej publikacji, do lektury której — w imieniu wszelkich autorów — serdecznie zachęcam.