Konterfekty zwielokrotnione. rozważania nad wizerunkami pijara stanisława konarskiego (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika)

W książce zaprezentowano portrety Stanisława Konarskiego, zakonnika pijara, zasadniczego statysty XVIII stulecia. Ze względu na swe zasługi bywał on w ciągu minionych 250 lat nieraz uwieczniany z wykorzystaniem technik: rysunkowych, malarskich, graficznych czy rzeźbiarskich.

Nigdy dotąd nie próbowano jednak zebrać tych podobizn i przebadać jako określonego zbioru. Różnorodność konterfektów powinna zezwala nać poznanie wizerunku duchownego, lecz wraz z narastającą liczbą przedstawień obraz jego fizjonomii i sylwetki zdaje się zacierać.

Zamiast przybliżenia, raczej się oddala, pozostawiając różnorodne wątpliwości. Cel podejmowanych badań był więc następujący: zgromadzić jak najszerszy zasób zachowanych portretów Konarskiego, następnie poddać je analizie, pozwalającej wyróżnić dzieła oryginalne, pierwsze, które powstały za jego życia lub niedługo po śmierci, a stworzone były przez artystów, mających okazję poznać go osobiście.

To właśnie te prace winny stanowić podstawę do refleksji nad rzeczywistym wyglądem pijara, przy potrzebnym w tym przypadku uwzględnieniu różnych konwencji portretowych, wykazujących niekiedy skrajnie odmienne dążenia, w kierunku bądź to weryzmu, bądź to idealizacji modela.

Natomiast wszystkie późniejsze podobizny Konarskiego, których autorzy mogli polegać już jedynie na konterfektach pozostawionych poprzez poprzedników, należało rozważyć właśnie jako problem naśladowania określonych wzorów, dróg ich przejmowania i sposobów powielania.

Wzorów odtwarzanych ze najróżniejszą wnikliwością i z różnym stopniem artystycznych uzdolnień, co niejednokrotnie prowadziło do coraz obszerniejszych uogólnień, przekształcających portret jednostkowy w wyzbyty wierności i dosłowności wizerunek "uniwersalny"? zakonnika doskonałego, pełnego wiary i wiedzy, ucieleśniającego najwyższe wartości.