Stara baśń (Józef Ignacy Kraszewski)

Akcja powieści Stara baśń rozgrywa się w czasach przedhistorycznych na ziemiach plemienia Polan. Władzę nad nim sprawuje okrutny kneź, Chwostek, oraz jego żona – Niemka Brunhilda. Oboje marzą o tym, aby wprowadzić władzę absolutną, podobną tej, jaką sprawują władcy w Niemczech. Nie odpowiada to kmieciom nawykłym do poszanowania ich swobód przez rządzących. Coraz okrutniejszy kneź ze swymi podwładnymi działa coraz bezwzględniej. Wówczas wybucha bunt przeciwko Chwostkowi, który wzywa na pomoc niemieckich popleczników. Dochodzi do wojny domowej i oblężenia kneziowego grodu, który zostaje zdobyty. Chwostek ze swymi bliskimi ginie, a władza zostaje powierzona prostemu, lecz cieszącemu się autorytetem kmieciowi Piastowi.

Równoległe do wątku wojennego toczy się wątek miłosny. Doman, młody kmieć i wojownik, zakochuje się w atrakcyjnej Dziwie – córce uznanego kmiecia Wisza. Ona jednak asygnowana została do służby bogom, więc choć obdarza go uczuciem, odmawia Domanowi. Ten postanawia uczynić wszystko, żeby ją zdobyć.