Powietrzny wymiar działań bojowych w libii (2011) (Silva Rerum)

Po raz kolejny historia pokazała, iż niezadowolenie społeczne, wynikające z trudnej sytuacji ekonomicznej, a także, głównie, dążenie zwykłych ludzi do wolności, są głównymi czynnikami zdolnymi do obalenia autorytarnych rządów.

Tak było w Libii w 2011 roku, a interwencja państw koalicji stanowiła jedyne wsparcie dla rebeliantów, którzy wywalczyli sobie wolność. Wystąpienia społeczne o rozmaitej intensywności ogarnęły dużą część krajów arabskich już w grudniu 2010 roku, a z czasem otrzymały one określenie Arabskiej Wiosny.

W wyniku rewolucji w kilku państwach doszło do zmiany rządów (Tunezja, Egipt), a w innych protesty zostały krwawo stłumione poprzez rządzących (Bahrajn), jeszcze w innych walki o „lepsze jutro" trwają nadal (Syria).

jednakże tylko w Libii konieczna była interwencja społeczności międzynarodowej, która mając na uwadze „odpowiedzialność za ochronę" (responsibility to protect) postanowiła chronić ludność cywilną, przeciwko której wystąpił rządzący od wielu lat w Libii Muammar Kaddafi.

Interwencja koalicji „chętnych państw", początkowo w ramach operacji Odyssey Dawn, a następnie Unified Protector stanowi niebanalne, wieloaspektowe źródło rozważań, odnoszących się równocześnie do czynników politycznych, jak i militarnych.

W kontekście politycznym należy zwrócić szczególną uwagę na funkcjonowanie Sojuszu Północnoatlantyckiego w rozmiarze globalnym i jego postrzeganie przez społeczność międzynarodową jako gwaranta bezpieczeństwa.

Interwencja humanitarna w Libii wyraźnie pokazała, iż NATO nie stanowi monolitu w kontekście podejmowania decyzji i nieraz partykularne interesy poszczególnych państw członkowskich decydują o takim, a nie innym rozwoju sytuacji.

Tylko niewielka część państw członkowskich w pełni zaaprobowała uczestnictwo NATO i jego dowodzenie działaniami powietrznymi nad Libią, a samo kierowanie operacją Unified Protec-tor przysparzało w początkowym etapie sporo problemów.

Odrębną kwestią w aspekcie politycznym, która powinna być szeroko dyskutowana w kontekście działań w Libii, jest zaangażowanie się Unii Europejskiej w rozwiązanie sytuacji kryzysowej, a właściwie brak optymalnych do rozwoju sytuacji decyzji.

Unia Europejska jako organizm formalnoprawny nie sprostała wymaganiom w zakresie szybkiego podejmowania decyzji odnośnie Libii. Główny ciężar przeprowadzanych działań spoczywał na dwóch państwach – Francji i obszernej Brytanii, pozostałe państwa w większości przypadków były biernymi obserwatorami, skupiając się na dyplomatycznych komentarzach.

Jest to niepokojący sygnał na przyszłość i każe się zastanawiać nad funkcjonowaniem Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, tym bardziej że konflikt libijski był „wymarzonym" do tego, by jego rozwiązaniem zajęła się właśnie Unia Europejska.