Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania (Jerzy Wilkin)

Tytuł Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania Podtytuł Humanistyczna perspektywa ekonomii Autor Jerzy Wilkin Język polski Wydawnictwo Scholar ISBN 978-83-7383-800-0 Rok wydania 2016 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 264 Format pdf Spis treści Spis treści
Wstęp 11
Rozdział 1
Pluralizm metodologiczny w ekonomii – jego podstawy i konsekwencje 17
1.1. O pożyteczności studiów metodologicznych 18
1.2. Inspiracje metodologiczne i alchemia metodologii naukowej 20
1.3. Metodologia ekonomii – główne kierunki poszukiwań i obszary
sporów teoretycznych 21
1.4. Źródła frustracji i satysfakcji w uprawianiu ekonomii 23
1.5. Koncepcja człowieka gospodarującego jako fundament ekonomii
głównego nurtu 24
1.6. Ekonomia jako wiedza i nauka 26
1.7. Matematyczność świata i matematyczność ekonomii 29
1.8. Dwa dominujące nurty w badaniach nad podstawami
zachowań ludzkich 32
1.9. Nauka a prawda 36
Rozdział 2
Wizje gospodarki i świata społecznego – trzy metafory 38
2.1. Metafora mechanizmu 38
2.2. Metafora systemu 39
2.3. Metafora dramatu 45
2.3.1. Człowiek gospodarujący jako istota dramatyczna 45
2.3.2. Czym jest dramat: w sztuce, życiu społecznym i nauce 47
2.3.3. Świat jako scena dramatu i dialog jako otwarcie na innego 49
2.3.4. Dramat a wolność człowieka 51
Rozdział 3
Dlaczego ekonomistom konieczna jest filozofia? 53
3.1. O potrzebie filozofii zaangażowanej 53
3.2. Filozofia, nauka, Bóg – fundament wiedzy i mądrości 55
3.3. Kondycja nauk ekonomicznych – kilka wstępnych refleksji
filozoficznych 56
3.4. Nauka a filozofia 59
3.5. Czy ekonomista bywa metafizykiem? 60
Rozdział 4
Czy ekonomia może być błyskotliwa? 63
4.1. Poszukiwanie przepiękna w ekonomii 63
4.2. Czym jest piękno? 65
4.3. Piękno w nauce 67
4.4. Przedmiot ekonomii a jej piękno 69
4.5. Metody badawcze ekonomii a jej piękno 73
4.6. Czy ekonomia jest etyczna? 76
Uwagi końcowe 78
Rozdział 5
Kultura jako fundament instytucjonalny gospodarki 79
5.1. Ewolucja zainteresowania kulturą wśród ekonomistów 80
5.2. Czym jest kultura? 82
5.3. Trudności w budowaniu teorii kultury 84
5.4. Jedność i zasobność człowieka i kultury 87
5.5. Ewolucja kultur i cywilizacji – długofalowa perspektywa
instytucjonalna 89
5.6. Proces społeczno-kulturowego wykorzeniania się gospodarki 91
5.7. Kultura rywalizacji 93
5.8. Obfitość kultur a systemy kulturowe 94
5.9. Porządkująca rola kultury w chaotycznym świecie 95
Uwagi końcowe 97
Rozdział 6
Instytucje – koncepcje, definicje i obfity interpretacyjne 98
6.1. Gdzie kryją się instytucje? 98
6.2. Spontaniczność i kreacjonizm w kształtowaniu instytucji 99
6.3. Definicje instytucji 100
6.4. Instytucje, środowisko instytucjonalne i system instytucjonalny 105
6.5. Instytucje i instytucjonalny system gospodarczy w ujęciu
Leszka Balcerowicza 106
6.6. Koncepcja Mary Douglas – podejście antropologiczne
do problematyki instytucji 108
6.7. Instytucje jako podstawa wspólnego życia 109
6.8. Instytucje a organizacje 109
6.9. Instytucje totalne 110
6.10. Instytucje długiego trwania 111
6.11. Nauka w okruchach a instytucje 112
Rozdział 7
Równowaga instytucjonalna i zmiana instytucjonalna 114
7.1. Koncepcje równowagi gospodarczej w teorii ekonomii 114
7.2. Ekonomia układów złożonych i ekonomia złożoności 118
7.3. Krytyka teorii równowagi ekonomicznej 119
7.4. Równowaga instytucjonalna 120
7.5. Koncepcja równowagi instytucjonalnej w ujęciu Masahiko Aokiego 123
7.6. Równowaga instytucjonalna a ład społeczny 124
7.7. Zmiana instytucjonalna 127
Uwagi końcowe 130
Rozdział 8
Thorstein Veblen i konwencjonalny instytucjonalizm 131
8.1. Veblenowska koncepcja instytucji 132
8.2. Rywalizacja jako źródło marnotrawstwa 133
8.3. Symbole i wyznaczniki pozycji społecznej 135
8.4. Krytyka stosunków kapitalistycznych 136
8.5. Inni przedstawiciele klasycznego instytucjonalizmu 137
Rozdział 9
Nowa ekonomia instytucjonalna. Ogólna charakterystyka,
podstawy metodologiczne i główne nurty badawcze 140
9.1. Prekursorzy nowej ekonomii instytucjonalnej 140
9.2. Ogólna charakterystyka nowej ekonomii instytucjonalnej:
między klasyczną ekonomią instytucjonalną a ekonomią
neoklasyczną 143
9.3. Podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej 147
9.3.1. Koncepcja instytucji 147
9.3.2. Pojęcie transakcji i kontraktu 149
9.3.3. Kategoria kosztów transakcji 150
9.3.4. Sprawność a inne determinanty instytucji 152
9.4. Podstawowe problemy metodologiczne nowej ekonomii
instytucjonalnej 154
9.4.1. Problem relacji jednostki do instytucji i indywidualizm
metodologiczny nowej ekonomii instytucjonalnej 154
9.4.2. Problem ograniczeń informacyjnych i racjonalności ludzi
jako podmiotów gospodarujących 155
9.4.3. Problem nieuczciwości ludzi jako podmiotów gospodarowania:
oportunizm 158
Uwagi końcowe 160
Rozdział 10
Ekonomia uprawnień własnościowych 163
10.1. Pojęcie uprawnień własnościowych 163
10.2. Koncepcja uprawnień własnościowych w teorii ekonomii 165
10.3. Podstawowe funkcje ekonomiczne uprawnień własnościowych
według teorii praw własności 167
10.4. Zakres i znaczenie uprawnień własnościowych 171
10.5. Przyczyny, mechanizmy i skutki zmian uprawnień własnościowych 174
10.6. Dyskusje wokół teorii praw własności 176
Uwagi końcowe 178
Rozdział 11
Teoria agencji 180
11.1. Ogólna charakterystyka i podstawy metodologiczne teorii agencji 180
11.2. Problem stosownego kontraktu a warunki wynagrodzenia agentów 184
11.3. Problem monitorowania realizacji kontraktu między zwierzchnikiem
i agentem 186
11.4. Funkcjonalne problemy dotyczące kontraktów w świetle teorii agencji 187
11.5. Pozytywna teoria agencji 189
11.6. Ilustracja problemu agencji: przypadek amerykańskiego finansisty
Bernarda L. Madoffa i lekcja z kryzysu finansowego 2007–2009 191
Rozdział 12
Ekonomia kosztów transakcji 194
12.1. Czym są transakcje i co wpływa na ich przebieg, a także efekty 195
12.2. Koszty transakcji a koszty gospodarowania 196
12.3. Koszty transakcji a niepowtarzalność i charakter zasobów 198
12.4. Procesy adaptacji w gospodarce a koszty transakcji 200
12.5. Bodźce i kontraktowanie w procesach transakcji 204
12.6. Struktury instytucjonalne transakcji – klasyfikacja i charakterystyka 208
12.7. Integracja pionowa jako instytucjonalna forma adaptacji 209
12.8. Struktury transakcji a stosunki zatrudnienia pracowników 210
Uwagi końcowe 212
Rozdział 13
Przedsiębiorstwo jako instytucja 213
13.1. Czym jest przedsiębiorstwo? 213
13.2. Problem granic przedsiębiorstwa w nowej ekonomii instytucjonalnej 218
13.3. Różnicowanie się teorii przedsiębiorstwa we współczesnej ekonomii 219
Rozdział 14
Państwo w ujęciu ekonomii instytucjonalnej 221
14.1. Państwo jako instytucja i zarazem kreator instytucji formalnych 222
14.2. Spór o koncepcję i rolę państwa w gospodarce – dwa paradygmaty 224
14.3. Koncepcje państwa w klasycznym i nowym instytucjonalizmie 227
14.4. Zmiana roli państwa w warunkach globalizacji 231
14.5. Państwo a rozwój, wolność i demokracja 232
Uwagi końcowe 235
Podsumowanie 236
Bibliografia 240
Indeks osób 257