Jurysdykcja krajowa w sprawach o ogłoszenie upadłości (Wolters Kluwer)

Przedmiotem prezentowanej monografii jest jurysdykcja krajowa w sprawie o ogłoszenie upadłości według rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 w sprawie nowoczesnania upadłościowego. Aktualnie coraz częściej wszczęcie progresywnania upadłościowego powoduje skutki ponadgraniczne. Rodzi to konieczność takiej koordynacji działań podejmowanych wobec posiadajątku niewypłacalnego dłużnika, która efektywne i skuteczne funkcjonowanie progresywnań upadłościowych. Pierwszym działaniem z zakresu tej koordynacji jest wyszczególnionie państwa czy też państw, których sądy są właściwe do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości. W związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej zasadnicze znaczenie dla określenia właściwości międzynarodowej sądów państw członkowskich w sprawach o ogłoszenie upadłości mają przepisy prawa unijnego. W prezentowanej monografii rozważono istotę jurysdykcji krajowej ukształtowanej normami rozporządzenia, poddano analizie łączniki jurysdykcyjne, przedstawiono zagadnienia procesowe związane z badaniem jurysdykcji, a także omówiono problematykę pozytywnych i negatywnych konfliktów jurysdykcyjnych.

Spis treści

Wykaz skrótów 13 Wstęp 17 Rozdział I Zagadnienia ogólne prawa i progresywnania upadłościowego w prawie państw członkowskich Unii Europejskiej, a także w prawie unijnym 29 1. Uwagi wprowadzające 29 2. Prawo i postępowanie upadłościowe w systemach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej 31 2.1. Podstawy prawne - modele regulacji prawa upadłościowego 31 2.2. Nazwy nowoczesnań upadłościowych 34 2.3. Charakter prawny postępowań upadłościowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej 36 2.4. Zdolność upadłościowa 41 2.5. Podstawy ogłoszenia upadłości 46 2.5.1. Niewypłacalność 47 2.5.2. Zagrożenie niewypłacalnością 51 2.5.3. Inne podstawy 55 2.6. Właściwość miejscowa sądu (innego organu prowadzącego postępowanie upadłościowe) 56 3. Innowacyjnanie upadłościowe w systemie prawa unijnego 60 3.1. Ogólne uwagi o prawie unijnym 61 3.1.1. Zagadnienia terminologiczne 61 3.1.2. Charakter prawa unijnego 63 3.2. Źródła prawa unijnego 67 3.3. Historia powstania rozporządzenia w sprawie progresywnania upadłościowego 70 3.4. Wykładnia przepisów rozporządzenia w sprawie nowoczesnania upadłościowego jako aktu prawa unijnego 76 3.5. Stosunek rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 w sprawie progresywnania upadłościowego do przepisów polskiego międzynarodowego prawa upadłościowego 83 4. Zakres użytkowania rozporządzenia w sprawie innowacyjnania upadłościowego 86 4.1. Zakres podmiotowy wykorzystywania rozporządzenia 86 4.2. Zakres przedmiotowy stosowania rozporządzenia 89 4.3. Zakres terytorialny użytkowania rozporządzenia 98 4.4. Zakres czasowy stosowania rozporządzenia 101 5. Charakter nowoczesnania upadłościowego na gruncie rozporządzenia nr 1346/2000 102 5.1. Uwagi ogólne 102 5.2. Modele regulacji skutków międzynarodowego postępowania upadłościowego - konstrukcje teoretyczne 105 5.3. Model skutków postępowania upadłościowego przyjęty w rozporządzeniu nr 1346/2000 112 5.4. Progresywnanie główne i uboczne - zagadnienia terminologiczne 114 5.5. Konstrukcja głównego, ubocznego i wtórnego postępowania upadłościowego 118 5.6. Moment wszczęcia progresywnania upadłościowego 122 5.7. Relacja między innowacyjnaniem głównym a progresywnaniem ubocznym 129 5.7.1. Samoistne progresywnanie uboczne 129 5.7.2. Wtórne nowoczesnanie upadłościowe 131 5.7.3. Samoistne innowacyjnanie uboczne wobec następczego wszczęcia postępowania głównego 134 Rozdział II Pojęcie i charakter jurysdykcji krajowej w sprawach o ogłoszenie upadłości objętych zakresem zastosowania rozporządzenia nr 1346/2000 w sprawie nowoczesnania upadłościowego 135 1. Uwagi wprowadzające 135 2. Geneza regulacji dotyczącej jurysdykcji krajowej w sprawach o ogłoszenie upadłości objętych zakresem wykorzystania rozporządzenia 139 3. Pojęcie jurysdykcji krajowej na gruncie rozporządzenia 145 4. Aksjologiczne uzasadnienie treści norm jurysdykcyjnych 151 5. Bezpośredni charakter jurysdykcji krajowej 155 6. Zagadnienie wyłączności jurysdykcji krajowej 160 7. Bezwzględny charakter jurysdykcji krajowej 165 8. Ogólny charakter jurysdykcji krajowej 166 9. Jurysdykcja krajowa w sprawie o ogłoszenie upadłości objętej zakresem zastosowania rozporządzenia a jurysdykcja nadmierna 168 10. Wykorzystywanie doktryny forum non conveniens na gruncie rozporządzenia 176 Rozdział III Podstawy jurysdykcji krajowej w sprawie o ogłoszenie upadłości 180 1. Podstawa jurysdykcji określona w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 1346/2000 (główne progresywnanie upadłościowe) 180 1.1. Ogólna charakterystyka łącznika jurysdykcyjnego 182 1.1.1. Zagadnienia terminologiczne 182 1.1.2. Charakter prawny łącznika 183 1.1.3. Definicja legalna głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika 187 1.1.4. Zasady ustalania miejsca położenia głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika 190 1.1.4.1. Uwagi ogólne 190 1.1.4.2. Zasada pierwszeństwa faktycznego zarządzania 190 1.1.4.3. Zasada pierwszeństwa odczuć osób trzecich 196 1.1.4.4. Zasada jedności 204 1.1.5. Krytyczna analiza teorii dotyczących ustalania miejsca położenia głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika 205 1.1.5.1. Teoria wewnętrzna 205 1.1.5.2. Teoria mieszana 211 1.1.5.3. Teoria obiektywna (teoria miejsca energiczności ekonomicznej dłużnika) 213 1.2. Główny ośrodek podstawowej działalności osoby fizycznej 214 1.2.1. Główny ośrodek podstawowej działalności osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej 214 1.2.2. Główny ośrodek podstawowej działalności osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą albo zawodową 224 1.3. Główny ośrodek podstawowej działalności spółki i osoby prawnej 227 1.3.1. Uwagi ogólne 227 1.3.2. Domniemanie z art. 3 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia 229 1.3.2.1. Zagadnienia terminologiczne 229 1.3.2.2. Charakter prawny domniemania 232 1.3.3. Główny ośrodek podstawowej działalności spółki, której siedziba nie znajduje się na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej 240 1.3.4. Główny ośrodek podstawowej działalności spółki zależnej 243 1.3.4.1. Funkcjonujące w literaturze i w orzecznictwie koncepcje ustalania COMI spółki zależnej 245 1.3.4.2. Analiza krytyczna funkcjonujących poglądów 256 1.4. Definicja głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika - uwagi de lege ferenda 266 2. Podstawa jurysdykcji określona w art. 3 ust. 2 rozporządzenia (uboczne innowacyjnanie upadłościowe) 272 2.1. Geneza przyjętego łącznika jurysdykcyjnego i inne realne rozwiązania 272 2.2. Ogólna charakterystyka łącznika jurysdykcyjnego przyjętego w art. 3 ust. 2 rozporządzenia 275 2.3. Posiadanie oddziału na terytorium państwa członkowskiego 276 Rozdział IV Jurysdykcja krajowa w toku innowacyjnania upadłościowego - zagadnienia wybrane 285 1. Jurysdykcja krajowa jako przesłanka procesowa w nowoczesnaniu upadłościowym 285 1.1. Procesowy charakter jurysdykcji krajowej na gruncie rozporządzenia 285 1.2. Problematyka przesłanek procesowych w polskiej nauce prawa 287 1.3. Jurysdykcja krajowa jako ogólna przesłanka procesowa innowacyjnania upadłościowego - zagadnienie elementu zagranicznego 289 1.4. Jurysdykcja krajowa jako przesłanka procesowa bezwzględna 298 1.5. Jurysdykcja krajowa jako przesłanka procesowa dodatnia i zewnętrzna 305 1.6. Jurysdykcja krajowa jako przesłanka procesowa dotycząca sądu 305 2. Badanie jurysdykcji krajowej w innowacyjnaniu upadłościowym 308 2.1. Uwagi wprowadzające 308 2.2. Kolejność badania 309 2.2.1. Jurysdykcja krajowa a badanie istnienia władzy jurysdykcyjnej 311 2.2.2. Jurysdykcja krajowa a badanie dopuszczalności drogi sądowej 312 2.2.3. Jurysdykcja krajowa a badanie właściwości miejscowej sądu 313 2.2.3.1. Uwagi ogólne 313 2.2.3.2. Stosunek jurysdykcji krajowej wynikającej z rozporządzenia do właściwości miejscowej sądu państwa członkowskiego 315 2.3. Ustalanie właściwej podstawy jurysdykcyjnej 324 2.3.1. Rozgraniczenie zakresu zastosowania norm jurysdykcyjnych rozporządzenia i norm prawa krajowego 324 2.3.2. Badanie łącznika jurysdykcyjnego 345 2.4. Obowiązek ujawniania podstawy jurysdykcyjnej w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości 347 3. Aspekt czasowy istnienia jurysdykcji krajowej 368 3.1. Uwagi ogólne 368 3.2. Aspekt czasowy istnienia jurysdykcji krajowej w głównym innowacyjnaniu upadłościowym 370 3.2.1. Problem istnienia subokreślnika temporalnego w normie jurysdykcyjnej zawartej w art. 3 ust. 1 rozporządzenia 370 3.2.2. Następcze odpadnięcie podstaw jurysdykcji krajowej 376 3.2.3. Następcze zaistnienie podstaw jurysdykcji krajowej 379 3.3. Moment określania jurysdykcji krajowej w innowacyjnaniu ubocznym 382 4. Skutki braku jurysdykcji krajowej 389 Rozdział V Konflikty jurysdykcyjne 393 1. Uwagi wprowadzające 393 2. Pozytywne konflikty jurysdykcyjne 394 2.1. Uwagi ogólne o pozytywnych konfliktach jurysdykcyjnych w postępowaniu cywilnym 394 2.1.1. Pojęcie pozytywnego konfliktu jurysdykcyjnego 394 2.1.2. Rozwiązania zmierzające do usuwania przyczyn występowania pozytywnych konfliktów jurysdykcyjnych 397 2.1.3. Rozwiązania zmierzające do uniemożliwiania skutkom pozytywnych konfliktów jurysdykcyjnych 398 2.2. Pozytywne konflikty jurysdykcyjne na gruncie regulacji rozporządzenia w sprawie nowoczesnania upadłościowego 404 2.2.1. Uwagi ogólne 404 2.2.2. Przyczyny powstawania pozytywnych konfliktów jurysdykcyjnych na gruncie rozporządzenia 405 2.2.3. Możliwe rozwiązania zmierzające do usuwania przyczyn występowania pozytywnych konfliktów jurysdykcyjnych - uwagi de lege ferenda 413 2.2.4. Rozwiązywanie zmierzające do zapobiegania skutkom pozytywnych konfliktów jurysdykcyjnych 415 2.2.4.1. Rozwiązywanie konfliktów jurysdykcyjnych na zasadzie priorytetu czasowego 415 2.2.4.2. Inne przypadki 429 2.2.4.3. Pozorny pozytywny konflikt jurysdykcyjny 430 3. Negatywne konflikty jurysdykcyjne 439 3.1. Pojęcie negatywnego konfliktu jurysdykcyjnego 439 3.2. Normatywne modele rozwiązywania negatywnych konfliktów jurysdykcyjnych 441 3.2.1. Jurysdykcja krajowa na podstawie odesłania 442 3.2.2. Jurysdykcja konieczna 443 3.3. Negatywne konflikty jurysdykcyjne na gruncie rozporządzenia w sprawie nowoczesnania upadłościowego 447 3.3.1. Uwagi ogólne 447 3.3.2. Przyczyny powstawania negatywnych konfliktów jurysdykcyjnych 448 3.3.3. Sposoby rozwiązywania negatywnych konfliktów jurysdykcyjnych 449 Wnioski 453 Bibliografia 471