Cybertekst. Perspektywy literatury ergodycznej

Książka Aarsetha, która powstała tuż przed wielką eksplozją mediów elektronicznych, jest jedną z lektur konwencjonalnych i podstawowych dla kultury nowych mediów. Sam autor w zakończeniu skromnie przyznawał sobie rolę tego, kto zamyka pewien etap rozwoju cywilizacji pisma, stąd cele, jakie wyznaczył książce, to umożliwienie i wsparcie przejścia między nowym a starym (w przeróżnych rozmiarach: teorii semiologii czy genologii, praktyki twórczej i przyzwyczajeń czytelniczych) i uwrażliwienie czytelników na problematykę cybertekstu. Skromność to jedynie deklaratywna. Książka obejmuje całe spore spektrum problemów od typologii znaków komputerowych po politykę cybermediów, których rozpoznania poczynione poprzez Aarsetha wciąż zdumiewają oryginalnością i użytecznością.

nieprzystępno odpowiedzieć na pytanie, jak podchodzić od strony teoretycznej do pola empirycznego wyznaczanego przez termin cybertekst. Wcześniej zasugerowałem, że cybertekst jest raczej pewną perspektywą postrzegania tekstualności aniżeli jej kategorią; jednak, jak wszystkie perspektywy, siłą rzeczy podkreśla pewne typy tekstu, a marginalizuje inne. Każda odpowiedź sama staje się definicją tekstualności, uzupełniającą, a nie obalającą, wcześniejsze definicje filologiczne, fenomenologiczne, strukturalistyczne, semiotyczne i poststrukturalistyczne koncepcje tekstu. Czemu zatem nie skorzystać z jednego z tych podejść, a tworzyć nowe (zapewne idiosynkratyczne)? Z prostej przyczyny ponieważ żadne z nich nie patrzało na tekst jako na materialną maszynę, urządzenie zdolne do manipulowania nie tylko odbiorcą, lecz i sobą samym. Te tekstologiczne systemy pojęciowe niezbyt dobrze nadają się do opisu najróżniejszych efektów produkowanych przez maszyny cybertekstowe o ile efekty te w ogóle da się opisać. Być może mógłbym coś osiągnąć, próbując każdego z nich po kolei, lecz jako że wszystkie w tak oczywisty sposób pojmują artefakty materialne, historyczne i tekstowe niemal wyłącznie jako syntagmatyczne łańcuchy części stanowczych, takie podejście najprawdopodobniej okazałoby się jałowe i przypadkowe. Prawie na pewno nie rzuciłoby nowego światła na swoiste atrybuty tekstów ergodycznych.
(fragm. Rozdz. 2, przeł. P. Schreiber)

Tytuł Cybertekst. Perspektywy literatury ergodycznej Autor Espen J. Aarseth Wydawnictwo Korporacja Ha!Art EAN 9788364057571 ISBN 9788364057571 Kategoria Literatura, Eseje, publicystyka literacka liczba stron 210 Format 12x20 cm Rok wydania 2014 Oprawa broszurowa