Pamięci pamięci

'Umarła moja ciocia, siostra taty' - rozpoczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców, to nie oni są głównym tematem tej książki.

Jest nim mechanizm pamięci. Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX, który rozerwał łańcuch pamięci? Jak znaczna historia może odbijać się w osobistej pamięci współczesnego człowieka? Stiepanowa szuka odpowiedzi w historii swej rodziny oraz we wyśmienitych esejach, m.in.

o W.H. Sebaldzie, Charlotcie Salomon, Josephe Cornellu czy Osipie Mandelsztamie. To napisana nad wyraz spektakularnym językiem intymna, a zarazem głęboko poruszająca obszerna rozprawa na temat pamięci. Najbliżej jej do eseju, choć sama autorka nazwała ją 'romansem' - romansem z pamięcią, z historią własnej rodziny zachowaną w przedmiotach.

W Rosji książka ukazała się w grudniu 2017 roku i prawie natychmiast została okrzyknięta poprzez krytyków najważniejszą rosyjską książką ostatniego dziesięciolecia. Zdobyła też jedną z najważniejszych rosyjskich nagród literackich.

'To jest książka o rzeczach i ludziach, o innych książkach i o fotografiach. Czuły esej, wnikliwa powieść, inwentarz rupieci, wspomnień i przemilczeń, prywatna encyklopedia czyjegoś życia (i historii, i Rosji).

To jest książka, która powinna leżeć gdzieś blisko, na ulubionej półce. Książka, do której będziecie wracać. A jeżeli zdecydujecie się ją komuś pożyczyć, to niezbędnie zapiszcie komu (może nie oddać).' Marcin Wicha, laureat Nagrody Literackiej Nike za 'Rzeczy, których nie wyrzuciłem' 'Powieść Stiepanowej to ciąg podróży bez końca i celu.

Jestem nimi oczarowana i równocześnie smutna z powodu faktu, iż sama książka dobiegła końca. (…) 'Pamięci pamięci' to literackie odkrycie, które porusza się między fantazją a rzeczywistością. Inspirująca i cudowna lektura.' Dagens Nyheter 'W pogoni za sprawdzeniem swego rodowodu Stiepanowa łączy Wielką Historię i prywatną pamięć.

To istotnie osobiste śledztwo, w którym interpretacja przeszłości okazuje się być częścią innego, bardziej politycznego wątku: tego, jak możemy się pogodzić ze sobą w teraźniejszości. 'Pamięci pamięci' jest najważniejszą rosyjską powieścią 2017 roku.' GQ, Rosja 'Maria Stiepanowa zamieniła zmarłych w swych współautorów.

w efekcie powstała książka nieznana wcześniej w języku rosyjskim.' 'Nowaja Gazieta' ''Pamięci pamięci' jest nie tylko najważniejszą książka roku, ale ogólnie ostatnich lat. To prawdziwe wydarzenie - dla wszystkich, którzy wciąż umieją czytać.' 'Echo Moskwy' 'Coś takiego pojawia się najwyżej raz na dekadę.

'Pamięci pamięci' jest wielką rekonstrukcją literacką, a jej skutkiem zupełnie nowy gatunek, w którym współbrzmią pamięć, czas i historia.' Literratura (Rosja) 'spośród wszelkiego, co było niewiadomą, półwiadomą lub było zaciemnione, wiedziałam o swojej rodzinie kilka niewzruszonych rzeczy.

W naszej rodzinie nikt nie zginął pod...