Egzekucje publiczne w okupowanej warszawie. ujęcie performatywne

Egzekucje należały w okupowanej Warszawie do codzienności. Większość z nich Niemcy wykonywali w ukryciu. Jednakże w październiku 1943 roku na ulicach miasta rozpoczęła się kolekcja masowych egzekucji publicznych, trwająca aż do lutego kolejnego roku.

Dziesiątki ulic, w tym Aleje Ujazdowskie, Aleje Jerozolimskie i ulica Marszałkowska, stały się miejscem masowych zbrodni na bezbronnych ofiarach. Paweł Mrowiński nie tylko przypomina te wstrząsające przykłady niemieckiego terroru, lecz także zwraca uwagę na to, iż – aby silniej oddziaływać na społeczeństwo polskie – Niemcy poszczególne elementy egzekucji reżyserowali w taki sposób, by osiągnąć efekt swoistej teatralizacji.

Przemieniając je w przerażające spektakle, zamierzali zniechęcić Polaków do oporu i wspierania Polskiego Państwa Podziemnego. Analizując tę kwestię, autor czerpie z dorobku jednocześnie nauk historycznych, jak i teatrologii i studiów performatywnych.

Przypominając codzienny terror niemiecki, z którym mierzyli się mieszkańcy Warszawy, namawia nas do spojrzenia na niego z nowej perspektywy i umieszczenia go w szerszym kontekście dziejów publicznych egzekucji.

Mrowiński nie poprzestaje na analizie samych zbrodni, lecz zwraca także uwagę na reakcje społeczeństwa i podziemia. Przygląda się ponadto pamięci indywidualnej i zbiorowej o nich. Autor zaproponował nowatorskie, a z zasady szczególnie wnikliwe i zarazem interdyscyplinarne spojrzenie na egzekucje publiczne przeprowadzane w Warszawie.

dr hab. Sebastian Piątkowski