Datafikacja. gospodarka oparta na danych. konkurencja a regulacja

Gospodarka cyfrowa – to gospodarka oparta na informacji (datafikacja – danetyzacja). Rodzi się w związku z tym mnóstwo pytań: czy można mówić o własności danych, czy raczej o problemie dostępu do danych? jak pogodzić ochronę danych z potrzebą ułatwienia udostępniania danych w interesie publicznym? jak te kwestie różnicować w kontekście informacji osobowych i danych ekonomicznych, często powiązanych z ochroną praw własności intelektualnej i przemysłowej i tajemnicy handlowej? czy, a jeżeli tak, to w jakiej mierze prawo powinno wymuszać udostępnianie danych? Autor poszukuje w książce „złotego środka” pomiędzy ochroną danych a dostępem do informacji, między tragedią wspólnego pastwiska (tragedy of the commons) a tragedią prywatnego zawłaszczania (tragedy of the anticommons), a tym samym – opracowania takich systemów zarządzania danymi prywatnymi, a także publicznymi, które nie budzą wątpliwości z perspektywy konkurencji.

Metody wykorzystane w tym poszukiwaniu to głównie analiza regulacji i orzecznictwa w kontekście ekonomii instytucjonalnej, ekonomicznej analizy prawa i oceny skutków regulacji. Rozwiązań, które powinny posiadać charakter holistyczny i systemowy, można poszukiwać na pograniczu ekonomii, prawa i zarządzania, co już zostało zapoczątkowane.

równocześnie wyraźnie widoczna jest luka badawcza, gdyż nauka o informacji (Data Science) i analityka danych (Data Analytics) dotychczas skupiają się zwykle na aspektach informatycznych (kodowanie informacji, wyszukiwanie danych czy tworzenie baz informacji), podczas gdy ekonomia skupia się na niektórych rodzajach informacji, w szczególności tych powiązanych z prawami własności intelektualnej i przemysłowej, a regulacja (prawo) koncentruje się na dość jednostronnie rozumianej ochronie prywatności („własności” danych) lub na roli danych w stosowaniu prawa konkurencji.

Fragment z recenzji Monografia jest zwieńczeniem cyklu książek na temat gospodarki cyfrowej pisanych przez autora. Ponieważ głównie udaje mu się wyprzedzić inne osoby działające na tym polu książka daje czytelnikom, jak zawsze, posmak nowości i wprowadzenia w kolejne etapy rozwoju technologii informacyjnych w społeczeństwie.

I tym razem nie zawiodłem się na prof. Włodzimierzu Szpringerze jako autorze. Z sumiennością godną pochwały wyszukuje on rok w rok najnowsze osiągnięcia technologii cyfrowej, zarysowujące się trendy w tej dziedzinie i rozwiązania, jakie pojawiają się na rynku oraz – co szczególne – dzieli się tą wiedzą ze swymi współpracownikami, studentami i czytelnikami.

Niniejsza książka dotyczy datafikacji, czyli procesu, w którym podmioty, przedmioty i praktyki są przekształcane w dane cyfrowe. Wielu naukowców twierdzi, że w związku z rozwojem technice cyfrowych, cyfryzacją i wielkimi zbiorami danych datafikacja nasila się, ponieważ coraz więcej rozmiarów życia społecznego rozgrywa się w przestrzeniach cyfrowych.

Książka jest efektem głębokich, interdyscyplinarnych studiów bibliograficznych z pogranicza prawa, ekonomii i informatyki, w zakresie interdyscyplinarnej analizy prawa, orzecznictwa i innowacji regulacyjnych w wiodących technicznie krajach świata.

Autor skupia się na zjawisku datafikacji i ocenie skutków dotychczasowych regulacji i ich postępowości, istotnie w zakresie konkurencji. Imponująca jest przywoływana bibliografia – gromadzi ponad 330 pozycji.

Waham się napisać, iż książka stanowi zwieńczenie dokonań autora, ponieważ znając go spodziewam się, iż za rok napisze nowe „zwieńczenie”. [z recenzji prof. Dr. Hab. Witolda Chmielarza, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski]