Zapach deszczu na bałkanach (Pogranicze)

Powieść Gordany Kuić Zapach deszczu na Bałkanach obrosła już legendą i doczekała się ekranizacji. Od dnia zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie po ostatnie dni wyzwolenia Belgradu spod okupacji hitlerowskiej, rozgrywają się losy głównych bohaterów – członków sarajewskiej rodziny Żydów sefardyjskich.

Losy każdego z siedmiorga dzieci w rodzinie Salom śledzimy na tle dziejów Europy i Jugosławii, obserwując nieuchronny zanik starego świata i konwencjonalnego sposobu życia bośniackich Sefardyjczyków. Dotyczy to zwłaszcza kobiet, które w tej opowieści są na pierwszym planie: Nina z Klarą zakładają pracownię modystyczną i poślubiają „innowierców", Klara (pierwsza w rodzinie rozwódka) poszukuje szczęścia w Europie, zaś najmłodsza Riki robi karierę w belgradzkim balecie, pozostając przy tym w związku z żonatym mężczyzną.

Jedynie Buka stara się sprostać tradycji, nie tylko na planie rodzinnym, lecz i twórczym – zachowując od zapomnienia sefardyjski folklor, obyczaje i język ladino, którym posługują się w powieści bohaterowie.

Blanki, ku zgorszeniu obu rodzin, jednoczy się z bogatym Serbem, którego poślubia dopiero w przededniu drugiej wojny światowej. Punktem kulminacyjnym powieści jest rok 1939 i śmierć mamy Estery, będąca jednocześnie symbolem końca pewnej epoki.

Zapowiedzią nowej odsłony w dziejach sefardyjskiej familii są narodziny kolejnego, pochodzącego już ze związków „mieszanych", pokolenia.