Krytyczne (nie)porządki (Universitas)

Krytyczne (nie)porządki – książka poświęcona współczesnej polskiej krytyce literackiej, koncentrują się głównie na problemach dyskursu krytycznego, krytycznoliterackiej retoryki, metakrytycznej samo-świadomości. Autorka próbuje przyjrzeć się temu, jak krytyka sama się definiuje i jak jest definiowana, jak sytuuje się i jak jest sytuowana w przestrzeni życia literackiego i społecznego, śledzi sposoby jej oddziaływania, tropi najciekawsze krytyczne strategie. Opisując dyskurs krytyczny, ukazuje zróżnicowane uwikłania krytyki, równocześnie jej wielogłosowość i performatywny charakter, jak i mechanizmy wspólnotowych (środowiskowych, grupowych) zachowań i relacje między obowiązującymi w polu krytyki regułami a indywidualnym głosem podmiotu. Zwraca też uwagę na współzależności pomiędzy krytycznymi wystąpieniami a zmianami w przestrzeni życia publicznego. Analiza dyskursu krytycznego i jego instytucjonalnych uwarunkowań pozwala tutaj jednocześnie na uchwycenie podmiotowości, indywidualnego charakteru, a także swoistości krytycznych projektów, jak i na refleksje dotyczące szerszej problematyki światopoglądowej, kulturowej i komunikacyjnych uwarunkowań krytyki. Wyraźnym punktem odniesienia dla takiego spojrzenia na krytykę literacką są m.in. Prace Michela Foucaulta i Pierre’a Bourdieu.
Kluczowe w pierwszej części książki zagadnienia metakrytycznych metafor, narcyzmu krytyki oraz funkcjonowania dorobku Stanisława Brzozowskiego w krytyce literackiej przedstawione zostały w szerszej perspektywie, obejmującej drugą połowę XX wieku i pierwsze lata wieku XXI. W drugiej części książki wyeksponowana została cezura przełomu 1989 roku, a poszczególne teksty poświęcone zagadnieniom związanym z ustawianiem krytycznego głosu w nowej sytuacji literatury i kultury, z przesuwaniem pola krytyki oraz z poważnymi zmianami wewnątrz tego pola złożyły się na pogmatwaną, nieprzystępną mapę krytycznoliterackich wystąpień ostatnich lat.

Dorota Kozicka pracuje w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki UJ. Zajmuje się prozą niefikcjonalną, literaturą polską i życiem literackim po roku 1989, historią i teorią krytyki literackiej. W 2003 roku wydała książkę Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży, w 2010 – antologię polskiego pamfletu, zatytułowaną „Chamuły”, „gnidy”, „przemilczacze”…