Komparatystyka (Universitas)

Książka ta jest próbą diagnozowania kondycji (po)innowacyjnej komparatystyki i zarazem formułowania stojących przed nią zadań w społeczeństwie medialnym, w wielokulturowym świecie. Aktualną sytuację „dyscypliny poza dyscypliną” rozpatruję w możliwie najszerszym świetle, z uwzględnieniem jednocześnie pierwszych koncepcji pojawiających się w XIX wieku (m.in. Propozycje komparatystów francuskich, idea Weltliteratur Goethego, instytucjonalne działania Hugona von Meltzla), jak też najnowszych koncepcji komparatystów zachodnioeuropejskich i amerykańskich (m.in. George’a Steinera, Susan Bassnett, Gayatri Ch. Spivak, Emily Apter, Davida Damroscha). Historia kształtowania się głównych tendencji komparatystyki literackiej objaśniana jest między innymi przy użyciu trzech metafor: wieży Eiffela, World Trade Center, a także wieży Babel. Zmierzenie się z rozmaitymi propozycjami komparatystów, jak w dodatku propozycjami badaczy zjawisk intermedialnych i interkulturowych prowadzi w wyniku czego do nowego spojrzenia i na samą komparatystykę literacką, i — zwłaszcza — na działanie komparatystyczne (nowy paradygmat myślenia spod znaku komparatystyki kulturowej wiąże się z zasady z odejściem od niegdysiejszego etno- i eurocentryzmu). Progresywną komparatystykę pojmuję na skutek czego nie tyle jako wciąż zwiększany obszar zagadnień i nieograniczoną ekspansję w wymiarze instytucjonalnym, ile jako efekt myślenia, które pozwala na w dzisiejszym świecie „dekolonizację nas samych”, jako praktykę interpretacyjną głęboko osadzoną w codziennej egzystencji. Perspektywa interkulturowości otwiera tym samym świeże horyzonty komparatystyki XXI wieku.

Andrzej Hejmej – pracuje w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Autor książek: Muzyczność dzieła literackiego („Monografie FNP”, Wrocław 2001, wyd. II: Wrocław 2002, wyd. III: Toruń 2012) i Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej („Horyzonty postępowości”, Kraków 2008, wyd. II: Kraków 2012), redaktor tomu Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych (Kraków 2002), współredaktor tomów Intersemiotyczność: Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia (Kraków 2004) i Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego (1911–1991) (Kraków 2011). Publikował m.in. W „Kulturze Współczesnej”, „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, „Tekstach Drugich”.