Człowiek w obliczu pandemii

Stan pandemii to nad wyraz nieprzystępna sytuacja, w której trzeba podejmować nieprzystępne decyzje, i to na zróżnicowanych szczeblach. To sytuacja szerokiej niepewności, więc zdarza się jeszcze, że panuje inercja decyzyjna. Na skutek owych decyzji ludzie poddają się (albo nie) najróżniejszym zaleceniom medycznym i rygorom sanitarnym, są przy tym mniej albo bardziej skłonni do podejmowania ryzyka (bądź do jego unikania), a pośród przeróżnych emocji nierzadko doświadczają silnego lęku i depresji. O wszelkich tych kwestiach sporo do powiedzenia mają nauki behawioralne, w których od lat prowadzi się badania empiryczne na ten temat.

Sytuacja pandemii COVID-19, z którą aktualnie mamy do czynienia, nie może być rozpatrywana wyłącznie jako problem medyczny. Od podejmowanych decyzji – a także od sposobu ich komunikowania – zależy bowiem zarówno ludzkie zdrowie i życie, jak i to, jak momentalnie uda się opanować kryzys.

Czworo doskonałych psychologów, reprezentujących najróżniejsze subdyscypliny, przygotowało wieloaspektowe opracowanie dotyczące stanu pandemii, analizowanego właśnie z perspektywy pozamedycznej. Praca ta jest przeglądem tego zagadnienia, dokonanym z uwzględnieniem równocześnie konwencjonalnych już koncepcji teoretycznych, jak i wyników najnowszych ujęć i badań empirycznych. Autorzy omawiają między innymi takie kwestie, jak podmiotowość człowieka znajdującego się w niejasnej i niepewnej sytuacji, rola lęku w podejmowaniu decyzji i szacowaniu ryzyka, zaufanie do innych ludzi, a także do instytucji, tożsamość grupowa i poczucie wspólnotowości, znaczenie kapitału społecznego czy zautomatyzowane lub w pełni świadome rytuały jednostkowe i społeczne.

Rozważania autorów zostały uzupełnione wprowadzeniem, które z perspektywy biologicznej wyjaśnia, czym jest pandemia, a także omówieniem różnic kulturowych i przeróżnych reakcji poszczególnych państw na kryzys pandemiczny.