żyd wieczny tułacz (Armoryka)

Żyd Wieczny Tułacz (Ahaswerus, Aswerus) – legendarna postać Żyda, który miał znieważyć czynnie Chrystusa idącego z krzyżem na Golgotę, za co został ukarany wieczną tułaczką po świecie. Legenda przyjmowała przeróżne postacie.

Najdawniejsza legenda odnosi się do człowieka, który nie mógł stracić życia, ponieważ zgubił śmierć. Błądzi w nieskończoność, oglądając troski i radości innych ludzi, sam skazany na wieczną kontemplację w oczekiwaniu końca świata.

W 1228 roku legenda rozwinęła się dzięki relacji benedyktyna, Matthieu Pârisa, zapisanej przez niego na podstawie wypowiedzi armeńskiego biskupa przebywającego z wizytą w klasztorze. Biskup opowiedział o tym, że w czasie drogi krzyżowej odźwierny Poncjusza Piłata, Rzymianin imieniem Cartaphilus, popchnął Chrystusa i spytał go, dlaczego się zatrzymuje.

Chrystus miał odpowiedzieć: „Idę jak jest zapisane, niebawem odpocznę, lecz ty będziesz wędrował aż do mojego powrotu”. Biskup miał gościć przy swym stole i rozmawiać z Cartaphilusem, który na chrzcie przybrał imię Józef.

W XVII wieku legenda była już powszechnie znana w całej Europie. „Wieczny tułacz” był wówczas w głównej mierze żydowskim szewcem o imieniu Ahaswerus. Widziano go w Czechach, Austrii i Hiszpanii. Pojawił się wtedy anonimowy list (opublikowany po raz pierwszy w 1602 roku jako Kurtze Beschreibung und Erzehlung von einem Juden mit Namen Ahasverus) zawierający jakoby wypowiedź niemieckiego biskupa, Paula von Eitzena.

Miał on w młodości spotkać Ahaswerusa w kościele w Hamburgu i rozmawiać z nim po mszy. W liście nacisk położony jest nie na czynną zniewagę Chrystusa, lecz na karę wiecznej tułaczki i nawrócenie. Doniesienia o spotkaniu z „wiecznym tułaczem” pojawiają się poprzez wieki XVII, XVIII i XIX.

Dotyczą całej Europy. Ostatnim, który spotkał Ahaswerusa (w 1868 roku), miał być amerykański mormon z Salt Lake City. Modna cały czas legenda, istotnie żywe zainteresowanie wzbudzała w okresie romantyzmu i na początku XX wieku oraz w naszych czasach.

Badanie legendy wskazuje na jej złożoność i wytrzymałość pewnych stałych danych, co otwiera spore możliwości prowadzenia studiów porównawczych z zakresu socjologii religii, psychologii jednostek i społeczeństw i ich stosunku do tajemnicy czasu.

(za Wikipedią).