Nieświadome na scenie witkacy i psychoanaliza (Universitas)

Paweł Dybel w mistrzowski sposób wyciąga w książce różne aspekty splotu biografii i twórczości Witkacego, zrywając ze sposobem, w jaki ujmowano go w dotychczasowej tradycji interpretacyjnej.

Wskazuje na kluczowe znaczenie, jakie dla uformowania się osobowości artystycznej pisarza miała jego terapia u Karola de Beauraina, który wprowadził go w tajniki psychoanalizy Freuda. Stąd wzięło się zainteresowanie Witkacego marzeniami sennymi i kreowanie poprzez niego bohaterów o powikłanej konstrukcji psychicznej, określonej przez przeróżnego rodzaju „węzłowiska” (kompleksy). Jednym z takich „węzłowisk” jest motyw sobowtóra, informujący rozszczepienie tożsamości pisarza. Pojawia się on już w listach do Heleny Czerwijowskiej, na sławnej petersburskiej fotografii, później powraca w dramatach i powieściach. Mimo że o kluczowym wpływie zakopiańskiej terapii u de Beauraina na swoją twórczość Witkacy pisał w Niemytych duszach, w bogatej literaturze jej poświęconej ignorowano w głównej mierze to wyznanie. Nawiązując do tych autobiograficznych wypowiedzi autora Nienasycenia i śledząc psychoanalityczne wątki w jego pisarskim dorobku, Paweł Dybel proponuje w książce nowe spojrzenie naosobowość pisarza i jego pisarski dorobek.

prof. Ilona Błocian, Uniwersytet Wrocławski