Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych (Marcin Rządeczka)

Nauka od dawna nie jest już prostym rozszerzeniem zdroworozsądkowego obrazu świata. Nagromadzenie materiału empirycznego i poziom abstrakcji, z jakim zmierzyć się musi nie tylko adept czy amator nauk przyrodniczych,choćby przeciętny konsument nauki i jej zdobyczy, powodują, iż potrzeba filozofii jest dziś paradoksalnie równie silna, jak była przed laty na greckiej agorze. Potrzeba ta dotyczy nie tylko „filozofii w nauce”, którą uznawać można za nierozłączny aspekt twórczej działalności badawczej, ale także filozofii w jej funkcji podstawowej, tj. Jako źródła fundamentalnych pytań o charakter praw przyrody, ontologiczną złożoność świata czy poznawalność niektórych jego elementów.

Nauki biologiczne obfitują z pewnością w liczne pytania filozoficzne o daleko idących konsekwencjach światopoglądowych. Czy istnieją niepowtarzalnie biologiczne prawa przyrody? Czy gatunki albo geny należą do zbioru bytów realnych? Czy mówienie o celowości w sferze przyrody ożywionej ma jeszcze jakiś nietrywialny sens? Czy zjawiska biologiczne naświetlić mogą przyczyny, ze względu na które historia ludzkości obrała taki, a nie inny tor? Czy oprócz czasu fizycznego oraz zależnego od umysłu trwania istnieje jeszcze jakiś biologiczny aspekt czasowości?

Niniejsza książka nie jest bynajmniej wyczerpującą próbą odpowiedzi na te pytania, ale raczej skromnym przyczynkiem do szkicu osiągalnej drogi, którą obrać można, wkraczając do biologii z pewną dozą filozoficznie ugruntowanego entuzjazmu poznawczego.

Marcin Rządeczka - doktor filozofii, adiunkt w Zakładzie Ontologii i Teorii Poznania Instytutu Filozofii UMCS w Lublinie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół filozofii i historii nauki ze szczególnym uwzględnieniem nauk biologicznych, a także dyscyplin pokrewnych, takich jak medycyna ewolucyjna, psychologia i epistemologia ewolucyjna, a także bioinformatyka. Członek Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego. W czasie wolnym zajmuje umysł programowaniem i włącza się w popularyzację filozofii jako sekretarz Lubelskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, a także sekretarz Komitetu Okręgowego Olimpiady Filozoficznej w Lublinie.