Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym (Ilona Fajfer-Kruczek)

Tytuł Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym Autor Ilona Fajfer-Kruczek Język polski Wydawnictwo Uniwersytet Śląski ISBN 978-83-8012-378-6 kolekcja Prace Naukowe UŚ; Publikacje Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Rok wydania 2015 Katowice Wydanie 1 liczba stron 226 Format pdf Spis treści Spis treści Wstęp / 7 1. Niepełnosprawność w ujęciu teoretycznym i użytecznym / 11 1.1. Niepełnosprawność w ujęciu historycznym – wybrane aspekty / 11 1.2. Koncepcje niepełnosprawności i jej definicje / 13 1.3. Orzecznictwo jako prawna i społeczna forma ukonstytuowania się niepełnosprawności / 17 1.3.1. Polskie orzecznictwo skutkujące statusem prawnym / 17 1.3.2 Orzecznictwo do celów edukacyjnych / 20 1.4. Osoba niepełnosprawna w społeczeństwie – statystyka, tożsamość, jakość życia, system prawnego wsparcia / 21 1.4.1. Niepełnosprawność w ujęciu demograficznym i statystycznym / 21 1.4.2. Tożsamość osób niepełnosprawnych / 24 1.4.3. Jakość życia osób niepełnosprawnych / 25 1.4.4. Prawny system pomocy i wsparcia dla osób niepełnosprawnych – założenia i regulacje / 28 2. Zjawisko wykluczenia społecznego / 35 2.1. Pojęcie „wykluczenie społeczne" w naukach społecznych / 35 2.2. Wykluczenie społeczne – paradygmaty, koncepcje, definicje / 36 2.3. Zjawiska współwystępujące w syndromie wykluczenia: nierówności społeczne, marginalizacja, dyskryminacja, ubóstwo / 42 2.3.1. Nierówności społeczne / 42 2.3.2. Marginalizacja społeczna / 43 2.3.3. Dyskryminacja / 44 2.3.4. Ubóstwo / 46 2.4. Przyczyny i wskaźniki wykluczenia społecznego / 48 2.5. Grupy wykluczone i narażone na wykluczenie / 53 2.6. Przegląd dotychczasowych badań i stanowisk wobec wykluczenia społecznego i marginalizacji osób niepełnosprawnych / 57 2.6.1. Osoby niepełnosprawne – ich dochody i jakość życia / 58 2.6.2. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych a ich wykluczenie z rynku pracy / 58 2.6.3. Badania nad wykluczeniem osób niepełnosprawnych w Polsce / 60 2.7. Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych / 65 2.7.1. Działania zapobiegające procesowi wykluczenia społecznego i marginalizacji / 65 2.7.2. Edukacja jako narzędzie przeciw wykluczeniu / 69 2.7.3. Strategie polityczne / 70 3. Kapitał społeczny i kapitał ludzki w kreowaniu rzeczywistości osób niepełnosprawnych / 73 3.1. Koncepcje kapitału w naukach społecznych / 73 3.1.1. Kapitał społeczny / 74 3.1.2. Kapitał ludzki / 80 3.2. Przestrzeń terytorialna i instytucjonalna przestrzenią dla kapitału społecznego / 83 3.2.1. Instytucje i organizacje wobec spraw i interesów osób niepełnosprawnych na terenie jednostek samorządowych / 84 3.3. Przestrzeń lokalna dla kapitału – pogranicze: Śląsk Cieszyński a powiat cieszyński / 89 3.3.1. Istota pogranicza i specyfika Śląska Cieszyńskiego / 89 3.3.2. Powiat cieszyński – ujęcie statystyczne / 91 4. Metodologiczne podstawy badań własnych / 95 4.1. Przedmiot i cel, a także rodzaj badań / 95 4.2. Problem i problematyka badań / 98 4.3. Hipotezy, zmienne i wskaźniki / 100 4.4. Zastosowane metody, techniki i narzędzia badawcze / 101 4.5. Organizacja badań własnych: teren badań oraz procedura doboru grupy badanej / 107 5. Wykluczenie społeczne osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego w świetle badań własnych / 111 5.1. Organizacja i przebieg badań empirycznych, struktura badanych grup / 111 5.2. Specyfika kapitału społecznego w powiecie cieszyńskim wobec zjawiska wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych / 114 5.2.1. Struktura instytucji i organizacji rządowych / 115 5.2.2. Struktura organizacji pozarządowych w powiecie cieszyńskim / 125 5.2.3. Programy i działania przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych na terenie gmin powiatu cieszyńskiego / 133 5.2.4. Relacje sąsiedzkie osób niepełnosprawnych / 139 5.3. Specyfika wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego / 140 5.3.1. Subiektywna ocena dostępu do dóbr, usług i udziału w życiu społecznym według osób niepełnosprawnych / 141 5.3.2. Sytuacja osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego w perspektywie profesjonalistów / 151 5.3.3. Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy w powiecie cieszyńskim / 162 5.4. Osobisty rozmiar wykluczenia społecznego – analiza fenomenologiczno-hermeneutyczna biografii indywidualnych przypadków / 166 6. Sugestia spójnej koncepcji przeciwdziałania ekskluzji społecznej osób niepełnosprawnych w badanym środowisku lokalnym – powiat cieszyński / 179 Zakończenie / 185 Bibliografia / 187 Summary / 213 Zusammenfassung / 215 Spis tabel / 217 Spis wykresów i rysunków / 219