Wybór pism estetycznych (Universitas)

Józef Kremer, autor Podróży do Włoch i Listów z Krakowa, filozof i pisarz niesłusznie dziś zapomniany, a ongiś bardzo poczytny i uwielbiany, był jednym z pierwszych w naszych dziejach estetyków, historyków i krytyków sztuki. Obdarzony niepoślednim, żywym zmysłem obserwacji, wrażliwy miłośnik sztuki antyku i renesansowej Italii, próbował wiązać Heglowską historiozofię artystyczną z przekonaniem o unikatowej kulturotwórczej roli katolicyzmu, stał się nie tylko pionierem systematycznych rozważań o charakterze estetycznym w Polsce, lecz także niestrudzonym propagatorem kultury artystycznej, krzewicielem zainteresowań sztukami plastycznymi i architekturą dawnych epok. Jego Podróż do Włoch, barwny, zajmujący i wielce oryginalny przykład literatury podróżniczej XIX stulecia, jest także wprowadzeniem w dzieje sztuki i kultury Italii, fascynującym oglądem „gry świata tego” i artystycznych dokonań pokoleń artystów, i pozostaje tekstem wciąż żywo przemawiającym do wyobraźni czytelników zainteresowanych sztuką „ogrodu świata”.

Podróż do Włoch to lektura obowiązkowa dla wszelkich, którzy posiadają w pamięci obraz Italii nakreślony, z jednej strony, na kartach Podróży włoskiej Goethego, a z drugiej w arcydziełach poezji Byrona i nieprzemijalnych opisach Johna Ruskina. Niniejszą edycję uzupełnia dobór ważnych fragmentów z Listów z Krakowa Kremera, rzucający światło na filozoficzne zaplecze historiozoficzno-artystycznych dywagacji tego autora, którego chyba bez przesady można żeby nazwać preceptor Poloniae w sprawach sztuki i błyskotliwa, pojmowanych jako ekspresja ducha twórczego minionych stuleci. Przypomnienie postaci Kremera dla wszystkich zainteresowanych dziejami estetyki w Polsce, a także problemami sztuki i kultury XIX wieku będzie ważnym i przynoszącym dużo przyjemności doświadczeniem.