Antropologia literatury (Universitas)

Dominantą, która spaja pola badawcze książki, jest hermeneutyczna komparatystyka. Autorka zaprasza do budowania mostów między przestrzenią wyobrażoną w świecie literackim a światem przeżywanym w przestrzeni rzeczywistej. Nie o literaturę chodzi, lecz o człowieka i o prawdę bycia. Dlatego spomiędzy trzech głównych słów kluczy pierwszym i najważniejszym jest tu „przestrzeń antropologiczna”. W niej odbija się echem każdy przejaw naszych dokonań, a jako parametry towarzyszą jej: „ethos” i „katharsis”. Pola argumentacji wieloaspektowej antropologii literatury poznajemy na gruncie pytań o relacje między literaturą a historią i pamięcią, sferą fikcji a sferą działania, myśleniem opowieści a logiką życia w świecie. Jeden z nurtów stanowią tu badania skupione wokół pytań o literaturę na wielonarodowych pograniczach, o wielokulturowość jako próg do przyszłości. Częścią przestrzeni antropologicznej są „mówiące krajobrazy”: odpowiadają naszą własną mową na pytanie o sposoby godnego bycia na pograniczu współistniejących światów. Dzięki literaturze mamy miejsce (swój ethos) w dziejowości pytań i odpowiedzi. Przestrzeń antropologiczna – w literaturze i w życiu – może i powinna być miejscem występowaniu człowieka, przestrzenią rozmowy otwartej na światło. Ostatnia część książki uprzytamnia, jak dużo zależy pomimo wszystko od nas.

ELŻBIETA FELIKSIAK prof. Dr hab. Komparatystka i tłumaczka (członek STP), em. Prof. Zw. W Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, organizatorka i kierownik (1991-2010) Zakładu Teorii i Antropologii Literatury. Inicjatorka badań pamięci Kresów Wschodnich RP. Książki: Budowanie w przestrzeni sporu. Ethos literatury w sytuacji kryzysu europejskiego pluralizmu: Tomasz Mann–Tadeusz Konwicki–Erica Pedretti, PWN 1990; „Maria” Antoniego Malczewskiego. Duch dawnej Polski w stepowym teatrze świata, TLiAM Białystok 1997; Poezja i myśl. Studia o Norwidzie, TN KUL 2001; H. Friedrich, Struktura innowacyjnej liryki (tłum. I wstęp), PIW 1978. Jako prezes Białostockiego Oddz. Tow. Literackiego im. A. Mickiewicza wydawca „Biblioteki Pamięci i Myśli” (1991–2002).