Komunikacja werbalna nauczyciela i ucznia na lekcji (Małgorzata Mądry-Kupiec)

Tytuł Komunikacja werbalna nauczyciela i ucznia na lekcji Autor Małgorzata Mądry-Kupiec Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7587-872-1 Rok wydania 2011 Kraków Wydanie 1 liczba stron 164 Format pdf Spis treści Wstęp.......... 9
Rozdział I
Język – jego status i znaczenie.......... 11
1. Próba określenia języka – przyjęcie definicji......... 11
2. Funkcje języka........... 15
3. Kompetencje komunikacyjne........ 19
4. Język w świetle teorii J. Lacana a konsekwencje dla pedagogiki............ 22
Rozdział II
Mówienie nauczyciela i ucznia w klasie szkolnej............ 25
1. Atrybuty warunkujące mówienie nauczyciela i ucznia........ 25
2. Samoświadomość nauczyciela warunkiem korzystnych relacji z uczniem......... 27
3. Dopuszczenie ucznia do głosu a mowa eksploracyjna......... 30
4. Mówienie środkiem wypowiedzenia............ 33
Rozdział III
Słuchanie nauczyciela warunkiem dialogu z uczniem......... 37
1. Analizujące słuchanie mowy ucznia............ 37
2. Słuchanie nauczyciela jako otwarcie i wpływ na mowę ucznia.......... 41
3. Co się zmienia w człowieku, który słucha?........... 44
4. Poczucie odrębności nauczyciela a empatia w słuchaniu......... 46
Rozdział IV
Opis badań i interpretacja wyników............ 49
1. Organizacja badań.......... 49
2. Charakterystyka badanych............ 49
3. Proporcje mówienia i słuchania nauczyciela i ucznia w klasie szkolnej........... 50
4. Czas dedykowany na mówienie nauczyciela i ucznia na lekcji............ 52
4.1. Postawa nauczyciela w procesie komunikowania się z uczniem.......... 56
4.2. Częstość zadawanych pytań na lekcji przez nauczycieli i uczniów........... 58
5. Czas dedykowany na słuchanie nauczyciela i ucznia na lekcji............ 61
Rozdział V
Analizujące słuchanie nauczyciela szansą na zrozumienie ucznia............ 65
1. Czynniki aktywnego słuchania z zasady używane poprzez nauczycieli........... 65
2. Aspekty wypowiedzi, na jakie zwracają uwagę nauczyciele, słuchając uczniów......... 68
2.1. Treść wypowiedzi............ 69
2.2. Forma wypowiedzi.......... 72
2.3. Sens wypowiedzi........ 73
3. Rozumienie wieloznaczności mowy ucznia poprzez nauczycieli......... 75
Rozdział VI
Świadomość nauczycieli dotycząca sposobu mówienia i słuchania ucznia......... 81
1. Formy wypowiedzi typowo wykorzystywane poprzez nauczycieli i uczniów........ 82
2. Stanowcze atrybuty osobowe wyrażane we wzajemnym porozumiewaniu się nauczyciela i ucznia............ 85
3. Rodzaje komunikatów wypowiadanych przez nauczycieli do uczniów – w opinii badanych........... 88
3.1. Wypowiedzi nauczyciela wywierające wpływ na ucznia............ 88
3.2. Wypowiedzi nauczyciela w tłumaczeniu złożoności zjawisk......... 95
3.3. Werbalne sposoby namawiania uczniów do mówienia.......... 99
3.3.1. Starania o zainteresowanie ucznia zagadnieniem........... 100
3.3.2. Nieprzerywanie wypowiedzi ucznia........ 101
3.3.3. Chwalenie ucznia przez nauczyciela........ 102
3.3.4. Uważne słuchanie ucznia poprzez nauczyciela.......... 104
3.3.5. Wzmacnianie i niekrytykowanie poprzez nauczyciela wypowiedzi ucznia.......... 105
3.3.6. Niezajmowanie się nakłanianiem uczniów do mówienia...... 106
4. Czynniki upraszczające i utrudniające mówienie w relacji wychowawczej.......... 108
4.1. Czynniki usprawniające mówienie w relacji wychowawczej.......... 108
4.2. Czynniki utrudniające mówienie w relacji wychowawczej........ 111
5. Czynniki ułatwiające i utrudniające słuchanie ucznia przez nauczyciela.......... 114
5.1. Czynniki ułatwiające słuchanie.......... 114
5.2. Czynniki utrudniające słuchanie........ 116
6. Dane zwrotne od uczniów o sposobie komunikowania się nauczyciela.......... 118
Rozdział VII
Mówienie i słuchanie w relacji wychowawczej – analiza lekcji........ 123
1. Nauczyciel jako monologujący czy dialogujący partner ucznia?........... 124
2. Nauczyciel słuchający wypowiedzi ucznia........... 132
3. Najważniejsze czynniki utrudniające nauczycielowi słuchanie........ 136
4. Samoświadomość nauczyciela dotycząca mówienia w relacji wychowawczej.......... 138
4.1. Formy wypowiedzi nauczycieli i uczniów......... 139
4.2. Zasadnicze cechy osobowe wyrażane we wzajemnym porozumiewaniu się nauczyciela i ucznia......... 141
4.3. Wypowiedzi wywierające wpływ na ucznia............ 143
4.4. Wypowiedzi nauczyciela tłumaczące uczniom zawiłą problematykę............ 145
4.5. Wypowiedzi pedagoga zachęcające uczniów do mówienia............ 146
Wnioski.......... 149
Zakończenie............ 153
Bibliografia......... 155
Spis tabel........ 163
Spis wykresów......... 164