Czytanie brzozowskiego, AZ#FF34F33AEB/DL-ebwm/pdf (Universitas)

seria KRYTYKA XX i XXI WIEKU. Tom 16 Czyta się go prawie od stulecia, i poprzez cały ten czas nie do końca pewnie, nie do końca z zachwytm. Jak niegdyś irytował, tak dziś niepokoi swoich czytelników i badaczy, można powiedzieć, iż nie zostawia ich w spokoju. Niegdyś irytowała jego erudycja, zbyt rozbudowana, nawet jak na czasy wysokiej świadomości kultury. Dziś irytuje jakby to samo, lecz zarzut ostateczny wydaje się inny: Brzozowski nie chce jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy jest progresywny. Jego efektowność jako postępowego, piszącego w przeczuciu nas i dla nas, waha się zatem. Niemało należałoby w nim poprawić i przystosować do wymogów nowoczesności. Należał do pisarzy gwałtownych, emocjonalnych i wszechstronnych. To połączenie powodowało, iż jego książki stwarzały i dalej budujeją przyzwolenie dla rożnych odczytań. Widział dla swoich książek zwykle przyszłość - współcześni bowiem nie chcieli, a może nie mogli go zrozumieć. Jego wiedza, budowana w pośpiechu, bo czas go naglił, była wyzwaniem dla przyszłości. Gdyby doczekał niepodległości i związanych z nią wielorakich przemian kulturalnych, byłby znakomitym partnerem intelektualnym młodych Polaków. Niedokończenie wielu jego książek, zawieszenie wielu pomysłów okazało się dla jego dzieła ożywcze w perspektywie czasu, zaś rozciągliwość myśli sprzyja coraz to nowym interpretacjom. Moje czytanie Brzozowskiego rozciąga się na długiej przestrzeni, prezentując, z jakich stron można było do tego pisarstwa podchodzić i jakie obietnice ono w sobie wciąż gromadzi.