Psycholog w szkole: Badania

Problemy natury psychologicznej i znaczenie zagadnień z zakresu psychologii w środowisku szkolnym to obszar, który dotyczy nie tylko szkolnych specjalistów (pedagogów, psychologów) i uczniów. Dotyczy on w dodatku nauczycieli, rodziców, administracji szkolnej i lokalnej społeczności.

Od lat psychologia edukacyjna demonstruje kierunki zmian społecznych, analizuje procesy psychiczne i zachowania człowieka w kontekście edukacji. Jej znaczenie rośnie, a potwierdzeniem tego jest upowszechnienie psychologicznego wsparcia w szkołach i placówkach edukacyjnych.

dodatkowo, jak przedstawia praktyka, praca psychologa w szkole znacznie wykracza poza podstawowe cele psychologii edukacyjnej. W literaturze przedmiotu znajdujemy różne rozważania na temat kondycji psychicznej uczniów, nauczycieli i rodziców.

Ostatnie lata pokazują również szczególne wyzwania, jakie stoją przed młodym pokoleniem i wspierającymi je dorosłymi. Znaczenie i zawodowe funkcje psychologa szkolnego ewaluują. Znaczące zmiany rzeczywistości społeczno-kulturowej, zmiany pokoleniowe przekładają się na proces edukacji i związane z nim wyzwania.

Miejsce psychologa w szkole dyktowane jest na dodatek zmianami społecznymi i ustrojowymi, europeizacją i globalizacją życia, a także kształtowaniem się społeczeństwa. Stąd, w kontekście transformacji oświatowych, szczególną uwagę należy zwrócić na rolę psychologa w zmieniającej się szkole i dalej, znaczenie wiedzy psychologicznej dla cyklu wszechstronnego wsparcia uczniów we współczesnej szkole.

W powszechnej opinii to psycholog szkolny prowadzi zarówno jednostkowe, jak i grupowe zajęcia, które posiadają rozwijać społeczno-emocjonalne kompetencje dzieci, to on interweniuje, mediuje, lecz też niejednokrotnie dba o to, żeby w programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły znajdowały się treści optymalne do poprawnieści rozwojowych dzieci.

na dodatek wymienione nie wyczerpują zadań, jakie stoją przez osobami wykonującymi ten zawód. Wymogi efektów działań psychologa w szkole bywają wysokie, lecz też nieraz nieadekwatne. Od osób wykonujących ten zawód wymaga się wszechstronności, ciągłej aktualizacji, a także biegłości w wielu obszarach.

Stąd badania prowadzone w środowisku szkolnym są ważnym źródłem wiedzy na temat aktualnych trendów, dostarczać mogą rzetelnych informacji, lecz także uzupełniać wiedzę na temat współczesnych wyzwań. Niniejsza publikacja podejmuje próbę ukazania wybranych badań związanych z celami pomocy psychologicznej w szkole.

Poszczególne części podejmują zagadnienia autorytetu nauczyciela, wyzwań stojących przed młodzieżą, takich jak problematyczne wykorzystywanie Internetu, przemoc rówieśnicza, lecz także konsekwencje zaniedbań wychowawczych.

Książka składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział autorstwa W. Kowalskiego i A. Stasińskiej przybliża zagadnienie perspektywy rodziców na temat autorytetu nauczyciela w edukacji wczesnoszkolnej.

Autorzy zwracają uwagę, że na autorytet nauczyciela składają się nie tylko jego właściwości charakteru i osobowości,także talent pedagogiczny i motywowanie uczniów do nauki. W dodatku ważny jest jeszcze korzystny kontakt z dziećmi.

Celem rozdziału jest poznanie opinii rodziców na temat autorytetu nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Podsumowując wyniki tych badań, Autorzy zauważają, iż rodzice typowo pozytywnie postrzegają nauczyciela.

Według nich nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej,prawidłowo wykonywać swoją pracę, powinien być osobą otwartą, która jest optymistycznie nastawiona jednocześnie do dzieci, jak i do rodziców, oraz winien wzbudzać ich zaufanie.

Niezastąpiona przy tym jest umiejętność nawiązywania kontaktów i słuchania innych. Drugi rozdział pt. „Struktura samoregulacji młodzieży zaangażowanej w ponadstandardową aktywność szkolną, a także pasywnej" autorstwa A.

Mazur to wnikliwe studium młodzieży szkolnej. Zrealizowane poprzez Autorkę badania posiadają znaczenie jednocześnie poznawcze, jak i aplikacyjne. Wykazane dobrześci nie tylko wzbogacają wiedzę w obszarze psychologii,również mogą stanowić podstawę do opracowania skutecznych działań profilaktycznych, ukierunkowanych na wzmocnienie sprawnej samoregulacji adolescentów, w tym ich samokontroli, cyklu wartościowania oraz sprawnego radzenia sobie z napotkanymi wyzwaniami.

Kolejny rozdział „Wzmacnianie nadziei na sukces w profilaktyce problematycznego używania Internetu u uczniów szkoły podstawowej" podejmuje zagadnienia istotnie aktualne i społecznie ważne w perspektywie współczesnej szkoły.

Autorzy, E. Szymańska i A. Dudziak, zwracają uwagę,prędki rozwój nowych technice stanowi nieodzowny komponent postępu cywilizacyjnego, który prócz poprawy jakości życia daje sporo obszarów, które mogą stać się czynnikami ryzyka funkcjonowania w szkole.

W pracy odniesiono się do założeń psychologii pozytywnej, eksponując widoczną rolę posiadanych poprzez dzieci i młodzież zasobów, umiejętności i motywacji i uwzględniania czynników ochronnych, jakie mogą znajdować się w środowisku.

Rozdział J. Bieniek, „Realny obraz siebie nastoletnich sprawców przemocy rówieśniczej", przybliża z kolei trudności, z jakimi mierzy się współczesna szkoła. Autorka, na przykładzie szkoły, w jakiej prowadziła badania, demonstruje, że problem przemocy rówieśniczej jest powszechny, a tego typu badania mogą być pomocne przy konstruowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego.

Z badań wynika bowiem, że realny obraz siebie ma znaczenie dla funkcjonowania w roli sprawcy przemocy rówieśniczej. Sprawcy przemocy rówieśniczej posiadają najszczególniej negatywny obraz siebie w porównaniu z pozostałymi badanymi poprzez Autorkę grupami.

Wyniki tych badań to ważna przesłanka dla konstruowania programów ukierunkowanych na profilaktykę zachowań przemocowych młodzieży. Ostatni rozdział autorstwa J. Łukasiewicza i D. Głusiec „Wybrane cechy osobowości i style radzenia sobie ze stresem młodych dorosłych objętych kuratelą sądową" podejmuje zagadnienia kurateli sądowej, która jest instytucją działającą w celu pomocy osobom w nieprzystępnej sytuacji życiowej.

ale zakres tematyczny zdaje się wykraczać poza zasięg pracy psychologa szkolnego, to szersza wiedza na temat radzenia sobie osób, które wchodzą w dorosłe życie, może być pomocna w lepszym zrozumieniu warunków niezbędnych do rozwoju i przeciwdziałania potencjalnym problemom.

Wiedza na temat roli i znaczenia kurateli jest ważna dla zapewnienia ochrony praw i godności każdej osoby, która wymaga wsparcia ze strony państwa i społeczeństwa. Na dodatek Autorzy wskazują, iż osobowość ma wpływ na podejmowanie zachowań ryzykownych, co jest ważne z perspektywy wytwarzających warunki do rozwoju dorosłych.

skomplikowane zadania, jakie stoją przed psychologami w kontekście szkolnym, wymagają gruntownego przygotowania. Dbanie równocześnie o jakość życia, jak i rozwój każdego człowieka, a zwłaszcza dziecka, jest przywilejem, priorytetem i obowiązkiem.

Mimo iż zdajemy sobie sprawę, iż przygotowanie do życia odbywa się zwykle w rodzinie, to rola powołanych do tego instytucji też jest niezwykle ważna. Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole mają ogromne znaczenie.

Poszerzanie wiedzy i kompetencji wśród zaangażowanych w cykl wychowawczy osób może przyczynić się do osiągnięcia produktywności w pracy, a co z tego wynika, satysfakcji własnej, ale także dzieci i młodzieży.

praktycznym rozmiarem podjętej problematyki jest podkreślenie i akcentowanie roli psychologa w procesie dydaktyczno-wychowawczym. Książkę adresujemy do badaczy, lecz też studentów psychologii i pedagogiki.

Biorąc pod uwagę zawarte w niej treści, opracowanie może być funkcjonalne dla specjalistów zajmujących się na co dzień pracą z dziećmi i młodzieżą (nauczycieli, wychowawców, psychologów, pedagogów) i dla tych, którzy z racji swych zainteresowań lub obowiązków zawodowych zajmują się wspieraniem, edukacją, opieką nad dziećmi i młodzieżą.

Za wszelkie uwagi i komentarze skierowane pod adresem publikacji będziemy Czytelnikom wdzięczni.