Familoki. Śląskie mikrokosmosy. Opowieści o mieszkańcach ceglanych domów

Nie tylko Nikiszowiec

Familoki. Jeden z symboli Górnego Śląska, wrośnięte w jego krajobraz na równi z kopalnianymi szybami, hałdami i kominami. Poza Śląskiem kojarzone w głównej mierze z filmami Kazimierza Kutza, Lecha Majewskiego czy malarstwem Grupy Janowskiej. I ewentualnie z coraz popularniejszą zabytkową dzielnicą Katowic - Nikiszowcem, który w 2011 roku został wpisany na polską listę pomników historii. Kamil Iwanicki, silesianista, pomysłodawca i twórca projektu Familoki, opowiada w książce o ich sięgającej końca XVIII wieku historii. O tym, skąd się wzięły robotnicze osiedla, kim byli ich mieszkańcy, jak wyglądało życie rodzinne w familokach i gdzie można je jeszcze teraz zobaczyć. Odpowiada w dodatku na pytanie, dlaczego tak dużo z nich miało kolorowe okiennice, jak wyglądały typowe mieszkania w familokach i czemu obecnie wywołują one dwojakie skojarzenia. Pokazuje historię prawdziwego stalowego domu i weryfikuje legendy, jakoby ściągał pioruny. Autor oprowadza nas po przemijającym świecie śląskich (i nie tylko!) robotniczych kolonii. Świecie, który w obszernej części bezpowrotnie utraciliśmy - tym bardziej warto się weń zagłębić. A jest to iście fascynująca podróż.

Życie w familoku toczyło się jakby według ustalonego odgórnie harmonogramu. Bladym świtem zrywały się dziouchy (kobiety), które szykowały klapsznity (kanapki) na szychtę (dniówkę) dla swych mężów i synów. Mężczyźni wychodzili po ćmoku (w mroku) z domów i podążali jeden za drugim, niczym mrówki, do szybów kopalnianych, gdzie pod ziemią spędzali większość dnia. W tym czasie mamulki (matki) przygotowywały już śniadania bajtlom (dzieciom), które przed ósmą wybiegały w drobnych grupach do szkoły, robiąc wokół larmo (hałas). Na kilka godzin w familokach mógł zapanować względny spokój.

fragment książki

wnętrze na poddaszu (TVP3): Rozmowa z Kamilem Iwanickim o familokach

: Familoki - śląskie mikroświaty i wyjątkowe świadectwa przeszłości, która powoli przemija

Ciekawostki Historyczne: Śląskie upiory i demony

: Książkę o familokach i ludziach z familoków napisał Kamil Iwanicki, przewodnik po osiedlach robotniczych na Górnym Śląsku

: Czy za Brynicą są familoki?

Polskie Radio (Czwórka do kwadratu): Górny Śląsk i jego symbole. Rozmowa z Kamilem Iwanickim

Polskie Radio (Pierwsze słyszę): Familoki. Symbol Górnego Śląska i historia życia jego mieszkańców

Eska Rock: Fascynująca podróż po Śląsku

Eska Rock:Familoki i opowieści, których nie znaliście. Kamil Iwanicki opowiada historię Śląska na nowo

: Familoki. Śląskie mikrokosmosy

: mało jest tak klimatycznych miejsc, jak zabrzańska dzielnica Zandka

: O Familokach -- kilka słów wprowadzenia