Ostatni Białystoker

Ben Midler, ostatni znany żyjący ocalały z białostockiego getta, i pisarka Marta Sawicka-Danielak odnaleźli się dzięki Yad Vashem w Izraelu. Poprzez dwa lata mogli rozmawiać tylko za pośrednictwem internetu, aż wreszcie spotkali się w Stanach, a później w Polsce.

Mimo iż dzieli ich pół wieku, są ziomkami – ich rodziny żyły obok siebie, a oni sami, choć

w zróżnicowanych epokach, mieszkali na tej samej ulicy. Z ich rozmów powstała książka, która budzi do życia przedwojenny Białystok – najmocniej żydowskie miasto, jak mówi Ben. Ten niezwykły tygiel kulturowy był zamieszkały poprzez Żydów, katolickich Polaków, prawosławnych Rosjan, Białorusinów i Ukraińców, ewangelickich Niemców, muzułmańskich Tatarów, a choćby Macedończyków i Turków. To z Białegostoku pochodziło dużo znamienitych postaci i ich przodków, jak choćby Samuel Pisar, doradca amerykańskich prezydentów i przyjaciel Johna F. Kennedy’ego czy babcie wybitnych intelektualistek Rebeki Solnit i Susan Sontag.

Ale Ben pamięta zwykle codzienność – przechadzki po ruchliwej Lipowej, drożdżowe bułki i tłuste śledzie w beczkach pod Ratuszem, obrotowe drzwi hotelu

Ritz, które były najkorzystniejszą zabawą dzieci ganianych poprzez portiera, furmanki na Siennym Rynku i plażowanie na Dojlidach i Jurowcach. Te wspomnienia pozwoliły mu przetrwać sześć obozów koncentracyjnych, a jego dalsze losy dają nadzieję i siłę,choćby po Zagładzie życie może trwać dalej – w pełni i w zniewolie. Ben nie ma w sobie nic z męczennika i jest znakomitym przykładem współczesnego bohatera – nie z brązu, ale heroicznego w codzienności.