Konkurencja i przedsiębiorczość (Fijorr)

Jest to pierwsza książka Israela Kirznera, jaka przedstawia się na polskim rynku, a trzeba wiedzieć, iż w tradycji szkoły autriackiej jest to autor wybitny. Najwybitniejszy żyjący uczeń Ludwiga von Misesa, na dodatek rabin. Tym samym Fijorr Publishing zaczyna nowy wątek myśli ekonomicznej, jakim jest przedsiębiorczość. Już wkrótce ukażą się kolejne pozycje z tego procesu, m.in. Teoria przedsiębiorczości według Jesusa Huerta de Soto. Jest jeszcze jeden powód do dumy. Mam na mysli szatę graficzną i edytorską tej pozycji. Książka wydana jest w twardej okładce, z spektakularnym projektem autorstwa naszej współpracowniczki, Doroty Ałaszewskiej, córki producent Ałaszewskiego, wybitnego artysty malarza i założyciela zespołu Klan. Gratulujemy!

KONKURENCJA I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

znaczna część naszych rozważań obracać się będzie wokół dwóch zasadniczych kwestii, niezbędnych dla zrozumienia rynku i stanowiących podstawę jego teorii – konkurencji i przedsiębiorczości. Oba terminy są powszechnie używane w mowie potocznej – odnoszą się do spraw ekonomicznych i biznesowych. W całej historii ekonomii niezliczoną ilość stron napisano na każdy z tych tematów, lecz to pierwszy z nich stał się obiektem szczególnego zainteresowania. Aktualnie, we współczesnej teorii ceny, przedsiębiorczość analizowana jest łącznie z teorią dystrybucji (szczególnie z teorię zysku), a w pewnym stopniu także razem z teorią produkcji i teorią producenta. Będę utrzymywać, że, pomimo sporej ilości wnikliwych badań, prawdziwa rola przedsiębiorcy w systemie rynkowym nie jest ukazujena we właściwym świetle i że przedsiębiorczość nie jest z należnym zachwytm postrzegana jako siła napędowa całego cyklu rynkowego. Będę także dowodzić, iż rola przedsiębiorcy w stosunku do konkurencji została prawie kompletnie zignorowana.

Konkurencja, jak mówiło wielu autorów, jest terminem stosowanym w przeróżnych znaczeniach. Przykładowo, ekonomiści pracowali na licznych modelach, z których każdy opisywał tę czy inna formę konkurencji. Jednak to model doskonałej konkurencji wciąż jest nieodłączną częścią współczesnej teorii ceny. Pomimo krytyki, której przedmiotem był ten model w ostatnich czterdziestu latach, nadal zajmuje on sam środek sceny, zarówno pozytywnej, jak i normatywnej. Rozczarowanie niedomaganiami teorii konkurencji wspaniałej dało impuls do stworzenia nowych modelów opisujących różnorodne niedoskonale konkurencyjne struktury rynkowe, ale modele te nie zdołały pozbawić modelu konkurencji nadzwyczajnej przodującej roli. Tutaj poddamy rozważaniom każdy z tych modeli. Moje stanowisko jest takie, iż nie tylko model nieprzeciętnej konkurencji nie pomaga nam zrozumieć procesu rynkowego, ale i iż modele niedoskonałej konkurencji, wyprodukowane aby go zastąpić, nie są zbytnio pomocne. Utrzymuję, iż teoretycy, którzy opracowali modele niedoskonałej konkurencji nie dostrzegli najmocniejszych wad teorii konkurencji doskonałej. W wyniku czego nie byli oni w stanie orzec, w którym kierunku powinna zwrócić się rehabilitacja teorii ceny; zamiast tego konstruowali modele cierpiące na te same wady, co model konkurencji perfekcyjnej.

Jak napisano powyżej, cechą łączącą te wszystkie modele konkurencji, a której poświęcę najwięcej miejsca dalej w pracy, jest zignorowanie roli przedsiębiorcy. Dojdziemy do wniosku, iż do zrozumienia procesu rynkowego konieczna jest teoria konkurencji, która jest nieodłączna od przedsiębiorczości. Będzie to miało daleko idące konsekwencje dla analizy takich problemów, jak koszty sprzedaży, reklama i monopol. Teoria konkurencji pozwoli nam spojrzeć z nowej „perspektywy" na koszty sprzedaży i ocenić ich rolę w gospodarce rynkowej. Równocześnie, idąc tropem naszych teorii konkurencji i przedsiębiorczości dojdziemy do zupełnie nieortodoksyjnego wniosków na naturę monopolu na rynku. Fakt, że przedsiębiorczość może być krokiem w kierunku monopolu wymusza sformułowanie nowej oceny jednocześnie rzekomo szkodliwych efektów monopolu, jak i rzekomo korzystnych efektów przedsiębiorczości. Na tym etapie warto zarysować obraz cyklu rynkowego, który ukazałby nasze koncepcje konkurencji i przedsiębiorczości, kontrastując je pokrótce z dominującą teorią rynku. Ten kształt służyć będzie jako przegląd stanowiska, które w pełni zaprezentujemy w dalszych rozdziałach.

(fragment książki)

Autor: Israel Kirzner
Kategoria: Ekonomia - następny krok
Oryginalny tytuł: Competition and Entrepreneurship
Tłumaczenie: Krzysztof Śledziński
ISBN: 978-83-89812-64-3
Strony: 232